Blog – Άρτεμις Αντωνίου

Μήπως παράγινε;

Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι ο λαϊκισμός αυξήθηκε στη Δύση – την Ευρώπη και την Αμερική και όχι μόνο – ποντάροντας, αναμοχλεύοντας και ενθαρρύνοντας στεγανά και αντιλήψεις όπως «παλιά ήμασταν καλύτερα», «ό,τι είναι δικό μας πατροπαράδοτο είναι αυτομάτως και καλό/ιερό». Όμως, είναι όντως έτσι; Κι αν ναι, άραγε πώς, για ποιους και σε ποιους τομείς;

Η παράδοση σε όλους τους πολιτισμούς του κόσμου αποτελεί εκείνη την πλούσια παρακαταθήκη που συνήθως, όπως μας τη μαθαίνουν, μας μεταφέρεται. Εμπεριέχει αμέτρητες πολύτιμες και χρήσιμες πηγές, σοφία και γνώση π.χ. για τον τρόπο ζωής, τον τρόπο σκέψης, τις κοινωνικές και οικονομικές δομές, τα συστήματα αξιών, ακόμα τη διατροφή, τη μουσική κτλ, όπως επίσης αποτελεί κι έναν σημαντικό συνεκτικό δεσμό με την ιστορία μας, τόσο σε ατομικό, όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Έναν συνεκτικό δεσμό που λίγο ως πολύ τον εμπεριέχουμε.

Ωστόσο, οι παραδοσιακές αντιλήψεις και προσεγγίσεις εκ των πραγμάτων δεν λαμβάνουν και δεν είναι εφικτό να λάβουν υπόψιν τις σύγχρονες ανακαλύψεις, τις σύγχρονες προκλήσεις και δυσκολίες, τις σύγχρονες επιστημονικές διαπιστώσεις κτλ, καθώς οι παραδοσιακές κοινωνικές, θρησκευτικές ή άλλες αντιλήψεις ιστορικά γεννήθηκαν κυρίως μέσα από την αγροτική ζωή των ανθρώπων. Δηλαδή, πριν από το πέρασμα στο σύγχρονο πολιτισμό, όπως αυτός αναδύθηκε στη Δύση μόλις τα τελευταία 400 περίπου χρόνια και συνεχώς εξελίσσεται.

Με λίγα λόγια, είναι προφανές ότι οι πρόγονοί μας δεν έζησαν την εποχή που ζούμε εμείς σήμερα! Κι έτσι δεν μπορούν να κατηγορηθούν για την απλοϊκότητα, την αποσπασματικότητα και το δογματισμό των δικών τους αντιλήψεων. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα ότι σήμερα ο μέσος άνθρωπος στη Δύση γνωρίζει μόνο για ένα αντικείμενο/θέμα, όλα όσα γνώριζε ο μέσος άνθρωπος το Μεσαίωνα σε όλη του τη ζωή (Rowan, 2014).

Επομένως, μήπως οι άνθρωποι που ζουν σήμερα κι έχουν στη διάθεσή τους νέα μέσα και δεδομένα – εφόσον τα γνωρίζουν – έχουν άλλη ευθύνη για το τι επιλέγουν να πρεσβεύουν και για το με βάση ποιά δεδομένα επιλέγουν να πράττουν; Για παράδειγμα πώς θα σας φαινόταν σήμερα αν ο γιατρός σας πίστευε πραγματικά ότι ένα πρόβλημα σωματικής υγείας οφείλεται στο ότι είστε “ματιασμένοι”; Ή ότι ένας άνθρωπος που πάσχει από σχιζοφρένεια είναι “δαιμονισμένος”; Ή αν ένας πολιτικός ή θρησκευτικός ηγέτης ασκεί εξουσία πιστεύοντας ότι ο λαός του ή οι ακόλουθοί του είναι “οι εκλεκτοί του θεού”, αρνούμενος/η κάθε άλλη έκφραση του Μυστηρίου της Ζωής;

Συχνά η επιστροφή σε παγιωμένες δομές αποτελεί τον φαινομενικά «σίγουρο» δρόμο, που πολλές φορές σε περιόδους κρίσης και αβεβαιότητας οι άνθρωποι τείνουν να έχουν ανάγκη. Και είναι, κατά τη γνώμη μου, κρίμα αν όχι επιβλαβές οι ανάγκες και οι φόβοι να καταχρώνται από ανθρώπους που έχουν επιρροή (π.χ. πολιτικούς, θρησκευτικούς ή όποιους ηγέτες) στο όνομα και μόνο της ιστορικής παράδοσης ή/και του μονοπωλείου της αλήθειας.

Παθοκρατία: όταν άνθρωποι με ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά κατέχουν εξουσία

Η “παθοκρατία” (στα αγγλικά “pathocracy”) είναι ένας όρος σχετικά πρόσφατος, που πρόσφατα ως ψυχολόγος τον συνάντησα και θέλησα να το μοιραστώ με όσους/ες ενδιαφέρονται, μέσω αυτού του πολύ σύντομου ψυχο-κοινωνικού άρθρου.

Τον όρο αυτό εφηύρε ο Πολωνός ψυχίατρος Andrew Lobaczewski και τον ανέφερε το 1984 στο βιβλίο του “Political Ponerology: A Science on the Nature of Evil Adjusted for Political Purposes”.

Ο Lobaczewski στη νεαρή του ηλικία είχε υποφέρει αρχικά από τους Ναζί και μετά από τον Στάλιν. Στη συνέχεια, ως ψυχίατρος, αφιερώθηκε στην μελέτη των ψυχικών διαταραχών – και πιο συγκεκριμένα των ψυχοπαθητικών και ναρκισσιστικών παθολογιών – σε σχέση με την εξουσία και την πολιτική.

Ήθελε να κατανοήσει γιατί άνθρωποι με τέτοια ψυχικά χαρακτηριστικά τείνουν να αποκτούν επιρροή και εξουσία σε τέτοιο βαθμό, που κάποιοι να κατακτούν σημαντικές και νευραλγικές θέσεις σε χώρες και κυβερνήσεις, ενώ άνθρωποι χωρίς αυτά τα χαρακτηριστικά φαίνεται να δυσκολεύονται.

Ο Lobaczewski διευκρινίζει και υπενθυμίζει ότι οι άνθρωποι που πάσχουν από αυτές τις διαταραχές – ψυχοπάθεια και ναρκισσισμό – είναι σαφέστατα μια μικρή μειοψηφία, ωστόσο έλκονται ιδιαίτερα έντονα από τη δύναμη και την προβολή κι έχουν ιδιαίτερα χαμηλές αναστολές, κάτι που τους διευκολύνει να τα διεκδικούν με κάθε τρόπο.

Έτσι, δημιούργησε στον όρο “παθοκρατία”, που προφανώς αποτελείται από τις ελληνικές λέξεις πάθος (= από το πάσχω) και κράτος (= δύναμη, ισχύς), για να περιγράψει αυτό φαινόμενο.

Σημείωση: Στις μέρες μας έρευνες δείχνουν ότι άνθρωποι με τέτοια έντονα παθολογικά χαρακτηριστικά δεν τα συναντά κανείς μόνο σε θέσεις που έχουν να κάνουν με πολιτική εξουσία αλλά και σε άλλους χώρους, εταιρείες, διαφόρων ειδών οργανισμούς, κτλ.

Συνέχεια του άρθρου στο σύνδεσμο: https://www.psychology.gr/diafora-themata-psychologias/6942-pathokratia-otan-anthropoi-me-psyxopathitika-xaraktiristika-katexoun-eksousia.html

Με την επιφύλαξη των πνευματικών και ηθικών δικαιωμάτων της συγγραφέως. Το περιεχόμενο της παρούσας ιστοσελίδας διατίθεται για προσωπική χρήση. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η χρήση ή η επανεκπομπή του περιεχομένου με οποιοδήποτε τρόπο, με ή χωρίς επεξεργασία, αν δεν λάβετε προηγουμένως τη γραπτή έγκριση της συγγραφέως και κατόχου της ιστοσελίδας Αρτέμιδος Αντωνίου.